Als de nood het hoogst is, is innovatie nabij

Als student ging ik elk jaar met mijn vader naar het Rotterdams filmfestival. Dat was echt een vader en zoon ding. Hij las zich in en koos de films, ik liet me verrassen en koos de restaurants en de lunchlocaties. Een feest was het, altijd weer.

Op een gegeven moment kreeg ik kinderen en een baan die zorgden dat ik geen tijd meer had. Onze traditie verwaterde. Tot zijn spijt, maar lange tijd niet tot de mijne want ik was veel te druk met andere dingen om erbij stil te staan. Tot vorig week weekend, toen ik las dat het festival online gegaan is.

Ineens was ik terug in die tijd, maar m’n volgende gedachte was ook: hoe logisch! Natuurlijk moet zo’n festival online gaan. In deze tijd van Netflix en HBO, waarom nu pas deze innovatie?

Beroepsgedeformeerd als ik ben deed het me stilstaan bij innovatie in onze eigen sector. ‘Innovatie voor juristen…’ het is het domein van menig consultant en al jaren een hot topic voor uitgevers en bladenmakers. We krijgen er geen genoeg van, nog steeds! En iedereen zegt altijd dat we er als juristen niet goed in zijn. Herkenbaar? Nou, ik denk dat we allemaal de afgelopen tijd iets geleerd hebben over innovatie.

Namelijk dat niets innovatie zo erg aanjaagt als noodzaak.

Zou het IFFR nu ook online zijn als er geen covid was geweest? Zouden wij allemaal ook online vergaderen? Onbeperkt thuiswerken? Vast niet. Denk je wel?

Mensen, uitzonderingen daargelaten, houden namelijk helemaal niet van verandering. Ze beginnen er bij voorkeur alleen aan als er iets gebeurt waardoor ze moeten, of denken dat ze moeten. Al filosoferend kom ik tot de conclusie dat innovatie in de juridische sector vooral belemmerd wordt door het ontbreken van een echte harde noodzaak!

Ook al weet je dat het slimmer en beter kan, je bent nu druk! En het kost meer tijd om iets nieuws te proberen dan om te blijven doen wat je altijd deed, niet dan? Dus je zet een tandje bij en er verandert niets. Ik zie het bij advocaten en juristen om me heen, bij cliënten, bij iedereen. En dat is jammer, want daarmee mis je dus uiteindelijk de boot.

Is dat erg? Nou dat ligt er aan. Zit je vlak voor je pensioen en heb je voldoende reserves, dan kun je je best veroorloven om te denken ‘laat mij lekker met rust.’ Maar heb je de verantwoordelijkheid voor een heel team, of een heel kantoor, of ben je pas halverwege je loopbaan? Ja, dan is het wel erg.

Het verraderlijke is dat je het niet meteen merkt. Het is iets sluipends. Niet innoveren brengt je namelijk niet meteen aan de bedelstaf. Het tast je positie en je kansen in de markt geleidelijk aan en op een dag kom je er achter: je bent ingehaald! Je staat op achterstand en het is nog maar de vraag of je die kunt inlopen. Het mooie uitdagende werk, de kansen op de gaafste cliënten, het gaat naar anderen.

Bij de meeste professionele juridische organisaties snappen ze dat. Daarom hebben ze vaak innovatieagenda's en -stuurgroepen. Daar leider van zijn is een mooie, maar in onze sector vaak ook extreem ondankbare taak. Want wat zeker niet meezit, is de structuur van de meeste juridische bedrijven, daar is geen echt centraal leiderschap.

Degenen die je aan het innoveren wilt krijgen zijn zelf de aandeelhouders en die worden niet beloond voor hun bijdrage aan de toekomst van de organisatie, maar aan de hand van het aantal uren wat ze nu, vandaag, draaien. En daar komt nog iets bij: voor succesvolle advocaten en juristen gaat een cliënt altijd, maar dan ook echt altijd, voor. Dus kun je nog zulke mooie innovatieplannen en programma’s ontwikkelen, ze krijgen bijna nooit de prioriteit en aandacht die nodig is om echt een kans te maken. Ze worden constant doorkruist door de waan van de dag.

De meest effectieve en efficiënte manier om dat te veranderen is ...Precies, zorgen dat er noodzaak is!

Nu kun je er niet op rekenen dat je elk jaar een pandemie over je heen krijgt die alles op z’n kop zet, dus die noodzaak moet ergens anders vandaan komen. En ik denk dat dat in onze sector de cliënten zijn. Wat cliënten willen, gebeurt. Zij zijn allesbepalend. Sommigen weten dat nog niet en vroeger was het anders, maar tegenwoordig zijn cliënten de shot callers.

Wil jij innoveren, zorgen dat je (kantoor) in de toekomst het mooie werk en de mooie cliënten krijgt? Dan zou ik dus niet teveel tijd en geld spenderen aan innovatieprogramma’s en fancy technologie. Nee, ik zou op zoek gaan naar cliënten die zelf in hun sector ook voorop willen lopen. Dat zijn namelijk de cliënten die je dwingen om jezelf constant te verbeteren. Zij geven je iets enorm waardevols: de noodzaak om jezelf constant te verbeteren.

Daar kan geen innovatie consultant tegenop.